Gród Owidzki

Gród został najpewniej założony na początku XI wieku, czyli w okresie umacniania panowania Polan nad Pomorzem za rządów Bolesława Chrobrego i funkcjonował co najmniej do połowy wieku XII. Takie datowanie poświadcza m.in. analiza odkrytych monet oraz ceramiki.

Owidzki gród był jednym z ważniejszych grodów, jakie we wczesnym średniowieczu funkcjonowały na Kociewiu. Został on założony na szczycie izolowanego wzgórza morenowego, stanowiącego część cypla polodowcowego w zakolu rzeki Wierzycy, na zachodnim jej brzegu. Obecnie rzeka sąsiaduje z Grodziskiem od północy i wschodu.

Pierwotnie okalała je również od południa, co poświadcza przebieg starorzecza. W pobliżu grodu przebiegał trakt zwany „via mercatorum”, czyli wytyczona już w okresie pradziejowym „droga kupców”. Często jest ona wzmiankowana w joanickich przywilejach lokacyjnych z XIV wieku już jako „via domini Grimislai”, czyli „droga księcia Grzymisława”. Dla założenia siedziby feudała wybrano znakomite miejsce pod względem lokalizacji, dostępności wody oraz możliwości obrony. Usytuowanie na wyniesieniu, wysuniętym ku osi doliny, umożliwiało skuteczną kontrolę przed najeźdźcą, a występujące w pobliżu grodu systemy teras rzecznych, na których utworzyły się gleby brunatne wyługowane oraz mułowo-torfowe, nadawały się idealnie do uprawy płodów rolnych oraz na pastwiska.